Muziek en emotie gaan automatisch samen. Dat komt doordat elementen in de muziek bepaalde reacties in ons lichaam en ons brein veroorzaken. Dit komen we in ons dagelijks leven veel tegen! Zo wordt filmmuziek, muziek in winkels en muziek onder reclames vaak zorgvuldig gekozen om een bepaalde reactie bij de luisteraar uit te lokken. Maar zelf doe je dat waarschijnlijk onbewust ook wel, denk aan de muziek die je tijdens het sporten luistert, op een verdrietig moment, wanneer je wilt ontspannen of wanneer je een feestje geeft.
Het gevoel wat jij als luisteraar krijgt kan komen door aanwezigheid, verandering, toename of afname van aspecten in de muziek, zoals dynamiek, ritme, klankkleur, harmonie, tempo en voorspelbaarheid. Uiteraard kan een associatie of herinnering ook kleur geven aan de muziek, denk aan het liedje van “die leuke zomervakantie” of een nummer dat werd gespeeld op een begrafenis.
Omdat iedereen de lichamelijke en emotionele reactie ervaart van muziek, kan dit worden gebruikt in de muziektherapie. Voor sommige mensen kunnen emoties een heel abstract begrip zijn. Hoe merk je aan iemand of die boos, blij of verdrietig is? En hoe merk je dit bij jezelf? En wat doe je dan vervolgens?
In het werkveld kom ik weleens tegen dat iemand boos wordt, wanneer deze zich gespannen of verdrietig voelt. Met muziek laat ik degene ervaren wat het verschil is tussen bijvoorbeeld verdrietig en boos. We luisteren muziekstukken waarvan met wetenschappelijk onderzoek is aangetoond dat het bepaalde emoties oproept. Bij deze muziekstukken mag de deelnemer een bijpassende emotie uitkiezen; boos/blij/verdrietig/bang. Later in de therapie gaan we de emoties zelf spelen op de instrumenten. Welk instrument past bij boos? Hoe speel je als je boos bent? En hoe zit dat bij verdrietig? Op deze manier ervaart de deelnemer het verschil tussen de emoties. Dit wordt vervolgens met meerder werkvormen uitgebreid en geoefend.
Professor Erik Scherder vertelt in deze video wat muziek met ons brein doet en waarom het emoties oproept.